Diagnostyka i leczenie urazów ręki

Ręka to kolejny niezwykły element ludzkiego ciała. Precyzyjny układ licznych kości, stawów, więzadeł oraz  rozbudowany układ nerwowy i mięśniowy pozwalają na wykonywanie zarówno prac siłowych, jak  i niezwykle precyzyjnych. Jako narzędzie używane w życiu codziennym, ręka narażona jest  na liczne urazy powodujące odwracalne lub nieodwracalne uszkodzenia tego doskonałego narzędzia. W przypadkach schorzeń ogólnoustrojowych powodujących dysfunkcję ręki takich jak neuropatie uciskowe nerwów obwodowych, choroby centralnego układu nerwowego i mięśniowego, zmiany patologiczne znacznie utrudniają życie codzienne i często są przyczyną inwalidztwa i konieczności zaniechania pracy zarobkowej. Dzięki niezwykle skomplikowanej budowie ręki i nadgarstka możemy swobodnie pisać, malować, wyszywać czy grać na instrumentach muzycznych.

Staw promieniowo-nadgarstkowy łączący rękę z przedramieniem składa się z wielu kości, ścięgien i więzadeł pozwalający na zwiększeniu zakresu precyzyjnych funkcji ręki . Ze względu na lokalizację często ulega uszkodzeniom podczas upadków, gdzie chroniąc okolicę głowy i inne części ciała podpieramy się  i wyniku znacznego obciążenia dochodzi do uszkodzeń aparatu więzadłowego (skręceń), przemieszczeń kości (zwichnięć) oraz złamań w obrębie licznych kości nadgarstka lub dalszego końca kości promieniowej i/lub kości łokciowej tworzących staw promieniowo-nadgatskowy. Doktor Jacek Kubicki w specjalistycznej przychodni Ortodentika oferuje swoim pacjentom szerokie możliwości diagnostyki RTG, USG i leczenia zmian urazowych, schorzeń przewlekłych i leczenie rehabilitacyjne po urazach i operacjach ręki.

Neuropatie – zespół cieśni kanału nadgarstka( ZCN)

Schorzenie spowodowane uciskiem nerwu pośrodkowego w okolicy nadgarstka w strukturze nazywanej kanałem nadgarstka. Choroba ta dotyka przede wszystkim osoby pracujące zawodowo rękoma wykonujące powtarzające czynności siłowe lub precyzyjne. Szczególną grupą zwiększonego ryzyka występowania choroby są zawodu szwaczek, pracowników biurowych, a w niektórych przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny wystąpienia schorzenia. Choroba częściej dotyczy kobiet. Jednym z pierwszych objawów chorobowych jest drętwienie w obrębie palców I-III, początkowo powysiłkowe, następnie nasilające się w nocy z promieniowaniem do okolicy łokcia i baraku. Pacjenci początkowo pacjenci bagatelizują objawy lub są leczeni z powodu bóli barku czy łokcia, a postępujący charakter choroby doprowadza do nieodwracalnych uszkodzeń nerwu pośrodkowego, zaniku mięśni i dysfunkcji ręki. Objawy drętwienia palców szczególnie palca środkowego, wskaziciela i kciuka powinny zostać skonsultowane przez lekarza ortopedę lub neurologa i po wykonaniu specjalistycznych testów w badaniu klinicznym rozszerzonym o badania dodatkowe – badanie elektromiograficzne (emg) zakwalifikowane do leczenia. Badania te mają na celu zróżnicowanie schorzeń kręgosłupa szyjnego z objawami zespołu korzeniowego. Leczenie w początkowych stadiach choroby obejmuje farmakoterapię i leczenie rehabilitacyjne. W przypadkach zaawansowanych leczeniem z wyboru jest leczenie operacyjne odbarczające nerw pośrodkowy. Zabieg operacyjny wykonywany jest w trybie jedno lub dwudniowego pobytu najczęściej w znieczuleniu miejscowym, po zabiegu operacyjnym nie stosuje się unieruchomienia. Okres rekonwalescencji wynosi ok 6-8 tyg.

Odmienną grupę stanowią zespoły uciskowe w schorzeniach zapalnych stawów i ścięgien np RZS. Leczenie jest bardziej skomplikowane i długotrwałe, znacznie częstsze są nawroty schorzenia .   

Choroba Dupuytrena

Choroba Dupuytrena inaczej przykurcz Dupuytrena spowodowana jest bliznowaceniem rozcięgna dłoniowego z powstawaniem charakterystycznych guzków podskórnych ( niebolesnych ) powodującym przykurcz palców. Częściej występuje u mężczyzn po 50 roku życia, etilogia nie jest jednoznacznie ustalona. częściej występuje u osób chorujących leczonych z powodu cukrzycy, padaczki,palaczy  i nadużywających alkohol. Jest schorzeniem postępującym i doprowadza do przykurczów palców  najczęściej V, IV i III) i w zaawansowanych przypadkach powoduje znaczą dysfunkcję ręki . 

Leczenie choroby Dupytrena polega operacyjnym wycięciu patologicznie zmienionego  rozcięgna dłoniowego z leczeniem  rehabilitacyjnym w okresie pooperacyjnym.

Urazy – złamania, skręcenia, uszkodzenia ścięgien i więzadeł

Urazy rąk są jednym z najczęstszych urazów wśród wszystkich grup wiekowych pacjentów. Dochodzi do nich podczas życia codziennego, pracy zawodowej i uprawiania sportów amatorskich i zawodowych . Różnorodne mechanizmy urazów, urazy skrętne, upadki, urazy zmiażdżeniowe , zadane ostrymi przedmiotami i maszynami mechanicznymi powodują uszkodzenia o niewielkim uszkodzeniu reki do bardzo rozległych obrażeń powodujących znaczą dysfunkcję ręki doprowadzając do trwałego inwalidztwa.  Bagatelizowanie urazów w wyniku kontaktu z ostrym narzędziem np. nóż, szkło może być przyczyną nierozpoznania uszkodzenia ścięgien lub nerwów, co prowadzi do trwałych uszkodzeń i zaburzenia funkcji palców lub ręki. Leczenie operacyjne urazów ręki jest niezwykle trudne  z pogranicza ortopedii i chirurgii rekonstrukcyjnej z elementami neurochirurgii nerwów, dlatego w wielu ośrodkach powstały specjalistyczne oddziały chirurgii ręki zajmujące się leczeniem rekonstrukcyjnym po urazach i leczeniem wad wrodzonych ręki .

W większości przypadków niezbędna jest długotrwała specjalistyczna rehabilitacja prowadzona przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów posiadających odpowiednie zaplecze sprzętowe.

W niektórych przypadkach  leczenie operacyjne często nie przywraca pełnej funkcji ręki  jednakże umożliwia  codzienne funkcjonowanie i zmniejsza dysfunkcję.

Gangliony

Ganglion inaczej torbiel galaretowata występuje w okolicy stawów lub ścięgien. Wypełniona jest płynem lub treścią galaretowatą, może być następstwem przewlekłego stanu zapalnego,  zmiana pourazowa  lub w wyniku przewlekłego przeciążenia i niestabilności stawu ( kości nadgarstka). Jest zmianą niebolesną przy dotyku , sprężystą, skóra tej okolicy bez cech stanu zapalnego. Najczęstsza lokalizacja to okolica nadgarstka, stopy lub kolana. 

Leczenie powinno być przyczynowe, farmakologiczne leczenie stanu zapalnego, punkcja z ewakuacją treści i podaniem miejscowym leków przeciwzapalnych  sterydowych), leczenie niestabilności stawów. Gangliony mają tendencję do nawrotów zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i po leczeniu operacyjnym. Wskazane jest wspomagające leczenie fizykoterapeutyczne.

Palce zatrzaskujące się

Palec zatrzaskujący to inaczej zaciskające zapalenie pochewki ścięgnistej ścięgna, palca, najczęściej ścięgien zginaczy palców ręki. W wyniku przewlekłego stanu zapalnego dochodzi po powstania „guzków” w obrębie ścięgna i konfliktu podczas przesuwania ścięgna w gładkiej powierzchni pochewki ścięgnistej. We wczesnych etapach choroby występują dolegliwości bólowe i dyskomfort podczas zginania palca , następnie dochodzi do „zablokowania” palca w zgięciu. Blokowanie ruchów palca odbywa się z charakterystycznym trzaskiem i jest bolesne. Choroba najczęściej dotyczy kobiet po 50. roku życia. Występuje najczęściej w obrębie kciuka, palca IV, ale schorzenie może też występować w innych palach.

W początkowym stadium choroby można zastosować leczenie zachowawcze, polegające na farmakoterapii lekami przeciwzapalnymi, fizykoterapii oraz  podanie miejscowo leku przeciwzapalnego (sterydowego). W zaawansowanych przypadkach leczeniem z wyboru jest leczenie operacyjne. Zabieg operacyjny wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i polega na przecięciu pochewki i więzadła w miejscu konfliktu i stworzenie gładkiego przesuwania ścięgna. W okresie pooperacyjnym wskazana jest rehabilitacja, okres powrotu do pracy to ok. 2-3 tyg.

Zmiany zwyrodnieniowe

Choroba zwyrodnieniowa  stawów rąk jest postępującą chorobą stawów powodującą ograniczenie ruchomości palców, zniekształcenia i  przewlekłe dolegliwości bólowe powodującą  postępującą dysfunkcję ręki. Dolegliwości najczęściej pojawiają się rano – ból i sztywność. Jako przyczyny zwyrodnień podaje się:

• przebyte urazy,
• choroby ogólnoustrojowe- choroby reumatoidalne, dna moczanowa, 
• predyspozycje genetyczne,
• wady wrodzone i rozwojowe,
• przewlekłe przeciążenia.

Leczenie w zależności od stopnia nasilenia zmian rozpoczynamy od farmakoterapii, fizykoterapii, w tym  krioterapia, magnetoterapia, kąpiele wirowe rąk, ultradźwięki oraz terapia manualna. Zaleca się także specjalne ćwiczenia. W nasilonych przypadkach stosowane jest leczenie operacyjne , usztywnienia stawów, osteotomie i zabiegi endoportezopalstyk. 

Iniekcje pod kontrolą USG

Zabiegi iniekcji leków i punkcji zmian płynowych  pod kontrolą USG znacznie poprawiają skuteczność, zmniejszają działania niepożądane podawanych leków i zwiększają precyzyjność ewakuacji treści ze zmian patologicznych. Metoda ta pozwala uzyskać najwyższą skuteczność leczenia. Doświadczony ultrasonografista jest w stanie wykonać skuteczną iniekcję do niewielkich stawów obrębie ręki  W specjalistycznej przychodni Otrodentika stosowana są zabiegi  iniekcji i punkcji pod kontrolą USG.